In dit essay duiken we met Peter Godfrey Smith, hoogleraar wetenschapsfilosofie, naar de zeebodem om te ontdekken of er bewustzijn te vinden is bij zeedieren. Zijn boek: Metazoa, gaf daar aanleiding toe. Met de subtitel: ‘Het dierenrijk en de evolutie van het bewustzijn.’ Waar en wanneer heeft het bewustzijn zich ontwikkeld in de evolutie? Zien we sporen van bewustzijn bij de waarneming van ervaring en beleving van dieren, zoals bij de octopus? Het betoog spitst zich toe op wat subjectiviteit is maar ook hoe onbewust handelen net zo doeltreffend kan zijn. Wij mensen kennen het bewustzijn in onszelf. Wat doet het bewustzijn met ons en welke cognitieve kwaliteiten zijn daaruit voortgekomen? Kunnen we uit de analyse van dit gegeven bewustzijn veronderstellen bij dieren? Genoeg vragen die een ruim overzicht op de cognitieve evolutie rechtvaardigen. Waarin het zenuwstelsel, zintuigen en betekenis hand in hand gaan in de voortgang van het identificeren, het representeren en het taxeren. Dan komen we uit bij een beoordelingsvermogen dat onbewust selecteert wat goed en slecht is. Het is dit (morele) inschattingsvermogen dat naast het bewustzijn bij de mens nog altijd onbewust werkzaam is.