Alleen het kind weet wat er is gebeurd. De wetende getuige is een boek wat de kennis, kunde en doorleefde ervaring van Anneke van Duin zijn beslag vind. Het is zeker geen gemakkelijk boek om te lezen, maar een must voor iedereen die zich bezighoud met diagnostiek rondom seksueel kindermisbruik. Bijzonder is de bijdrage van Carla Rus, die jarenlang als psychiater met seksueel misbruikte mensen werkte. Zij combineert een aantal wetenschappelijke inzichten en komt tot verrassende conclusies. Een aanrader dus voor iedereen die zich met dit vakgebied bezig houdt.

Recensie boek ‘De wetende getuige’. Anneke van Duin. Uitgeverij Elikser. Nov. 2014. Door Dr. Bert de Vries Op 18 november 2014 verscheen bij uitgeverij Elikser een uniek boek over vroegdiagnostiek seksueel misbruik bij kinderen. Het boek is uniek, omdat de hoofdauteur, de orhopedagoog Anneke van Duin, uit de Jeugdzorg komt; terwijl de mede-auteur, psychiater Carla Rus, uit de ggz voortkomt. Normaalgesproken werken deze twee domeinen slecht tot niet samen, waar het kwetsbare kind de dupe van wordt. Beide auteurs zijn zeer ervaren en het boek is dan ook de weerslag van 'verborgen schatten', zoals oud-lector huiselijk geweld Sietske Dijkstra het tijdens de presentatie van het boek verwoordde. Beide auteurs larderen hun kennis met veel voorbeelden uit de praktijk, wat de leesbaarheid zeer verhoogt. Het eerste deel, geschreven door Van Duin, is zeer toegankelijk en een must voor iedereen die met kinderen werkt en de signalen van misbruik bij kinderen eerder wil herkennen, zoals huisartsen, leerkrachten en jeugdhulpverleners. Het tweede deel, ook geschreven door Van Duin, gaat dieper op de materie in. Tot ongeveer 2000 was Van Duin coördinator van het Diagnostisch Centrum in Groningen, en de hier opgedane ervaringen en de hierdoor verworven specialistische kennis, wordt voor een ieder die er meer van af wil weten, helder door haar verwoordt. Dit deel is zeer geschikt voor medewerkers van het AMK, zoals vertrouwensartsen en andere werknemers gespecialiseerd in (seksuele) kindermishandeling. In het laatste deel worden door Rus de vroege- en langetermijngevolgen en de behandeling van seksueel misbruik beschreven. Het eerste hoofdstuk is voor jeugdhulpverleners misschien iets te technisch daar waar de auteur de effecten van vroegkinderlijke mishandeling op de hersenontwikkeling beschrijft. Maar het maakt wel zeer duidelijk dat voorkómen of zo vroeg mogelijk stoppen van het misbruik de slachtoffers veel leed kan besparen. Het laatste hoofdstuk van dit deel dat over de behandeling gaat, is toegankelijker en heel lezenswaardig. Er is in de jeugdzorg en de geneeskunde een groot gebrek aan helder geschreven Nederlandstalige boeken waarin aanwijzingen staan wat te doen bij een vermoeden van seksueel misbruik. 'De wetende getuige' vult dit gat met verve en is dus een must voor iedereen die met kinderen werkt! Het kan zowel gebruikt worden in bijvoorbeeld de opleiding tot maatschappelijk werkende of psycholoog, als ook gebruikt worden in de opleiding tot arts en in nascholingscursussen voor huisartsen, kinderartsen en psychiaters. Een aanrader voor iedereen die met kinderen werkt, hun problemen serieus neemt en óók vanuit hun perspectief wil bezien.

Recensie boek ‘De wetende getuige’. Door Anneke van Duin, met een bijdrage van Carla Rus. Uitgeverij Elikser. November 2014. Handreikingen voor actie en onderzoek bij vermoedens van seksueel misbruik van kinderen. Door dr. Sonja Brilleslijper-Kater, AMC. Vanuit een enorme oprechte betrokkenheid bij de kinderen over wie dit boek gaat, draagt Anneke van Duin als orthopedagoge en op basis van haar jarenlange praktijk ervaring in dit boek zowel op een persoonlijke wijze als ook op een inhoudelijke manier bij aan kennisdeling op het gebied van vermoedens van seksueel misbruik bij kinderen. Zoals de titel ook suggereert wil van Duin hiermee kennis op dit gebied op een dusdanige manier verbeteren dat zij daadwerkelijk kan bijdragen aan hulp voor de kinderen. Het is juist de combinatie van die persoonlijke blik als de inhoudelijke kennisdeling die dit boek zo uniek en boeiend maakt. Het boek is voor alle professionals die met kinderen werken zeker interessant en relevant. Van Duin gaat in dit boek uit van haar ervaring in het Diagnostisch Centrum (DC) in Groningen, waar zij van 1988 tot en met 2000 samen met andere onderzoekers diagnostiek ontwikkelden bij vermoedens van seksueel misbruik bij kinderen van 3 tot en met 14 jaar. Naast de unieke combinatie van een duidelijke persoonlijke noot als een handreiking voor de praktijk, is de meerwaarde van dit boek wat mij betreft met name het wijzen op het belang om kinderen zelf te horen en als getuige serieus te nemen. Tot aan de jaren ’80 was dit uitzonderlijk. Van grote meerwaarde is ook de belangrijke taak van de hulpverlener als helpende getuige die door van Duin wordt benadrukt. Het boek is overzichtelijk opgebouwd uit 3 delen. Het eerste deel gaat over basiskennis over seksueel misbruik die volgens van Duin iedere professional die met kinderen werkt zou moeten weten, zoals waarom het voor kinderen nou zo moeilijk is om over seksueel misbruik te praten en hoe professionals hier het beste mee om kunnen gaan. Het tweede deel vertelt hoe een specialistisch onderzoek van het DC er uitzag. Hierna worden in deel 3, door Carla Rus, ervaren psychiater, de lange termijn gevolgen van seksueel misbruik bij kinderen uiteengezet. Hierbij wordt ingegaan op de consequenties als professionals bij vermoedens van seksueel misbruik van kinderen niet effectief handelen en worden therapeutische mogelijkheden beschreven. Door de vele levendige en duidelijke casuïstiek, die gedurende het gehele boek gebruikt wordt is het dynamisch en prettig om te lezen. Er wordt veel interessante en relevante theorie beschreven, maar er worden ook vele concrete adviezen gegeven. Het zou wellicht nog een aanvulling zijn om aan het einde van het boek een korte samenvatting te geven, zodat snel de belangrijkste tips en concrete handreikingen opgezocht kunnen worden. De opmerkingen in de kaders zijn al zeer informatief en dragen hiertoe zeker bij. Samenvattend, zoals ik ook op de achterflap van het boek heb geschreven: “De duidelijk zeer ervaren auteur weet op een boeiende wijze haar persoonlijke- als haar professioneel inhoudelijke inzichten te verwoorden, waardoor het een prettig leesbaar boek betreft waarin haar kennis en ervaring wordt gedeeld.”