Na thuiskomst van een pelgrimstocht naar Santiago de Compostella en Fisterra (het Einde van de Wereld) blijkt dat Lucas een tumor ter grootte van een cd in een van zijn longen heeft. De onduidelijkheden en twijfels die het medische traject met zich meebrengen en de indrukwekkende ervaringen die Joke en Lucas hadden tijdens hun tocht naar Fisterra vechten om aandacht en vormen zo een nieuwe pelgrimstocht. Het openhartige verslag van deze twee reizen, compleet met alle conflicten die zich onderweg aandienen, ondersteunt de emotionele, op sommige momenten zelfs hilarische, correspondentie die Joke voert in de tien maanden die zij samen met haar man op weg is naar het einde van een andere wereld: de wereld met Lucas. ==================================================== Recensie Peter Kapitein van Stichting Inspire2Live ==================================================== De pelgrimstocht van Joke Portegies en haar man Lucas naar Santiago de Compostella en de tocht die leidt tot de dood van Lucas, strijden met elkaar om intensiteit. Waar wordt het meest gevoeld dat deze twee mensen zielsveel van elkaar houden en tot elkaar komen? Dit is wat de lezer ervaart en zich afvraagt. Joke en Lucas leven met elkaar en op sommige momenten ook naast elkaar, Ze vragen om tijd, om aandacht, om een eigen leven en om liefde voor elkaar. Ze krijgen het allemaal. In een overdonderende rollercoaster. In zowel Spanje als in Nederland. Portegies schreef een boek over haar man Lucas en daarmee over zichzelf. ‘Dansen met Lucas’ is het verslag van een liefde. Een liefde die fysiek eindigt door de dood van Lucas, een liefde die voortleeft in Joke. Ze zal Lucas er ongetwijfeld bij leven. Ze verwoordt het mooi: ‘… sinds Lucas dood is, voelt het eigenlijk hetzelfde als toen we gingen trouwen: ik hoef maar iets te willen en er schaart zich een groep mensen rondom mij en mijn gezin die het mogelijk maken’. Lucas blijkt na hun pelgrimstocht longkanker te hebben. Een grote tumor die wordt behandeld met chemotherapie en chirurgie. In een uitgebreide beschrijving doet Portegies verslag van zowel de pelgrimstocht, in de vorm van hoofdstukken, als van het ziekteproces, in de vorm van mails met haar relaties. In de hoofdstukken worstelt ze met haar liefde. In de mails leren we haar kennen en voelen we haar twijfel, woede en angst. De angst die gepaard gaat met een dodelijke kanker wordt voelbaar in deze mails. Wanneer ze haar vriendin mailt: ‘Ik ben het helemaal zat, die bedreiging voortdurend. Van m’n huis, van m’n gezin’. Voor een ieder die in een soortgelijke situatie heeft gezeten (zoals ik) is dit voelbaar en herkenbaar. Het is niet alleen de patiënt die lijdt, het zijn ook zijn of haar dierbaren. De reacties van partners zijn lang niet altijd lief. Ook Joke kan Lucas soms kwaad maken en de spijt die dan volgt: ‘heel erg, een ziek iemand zo tergen’. Mooi is wanneer ik lees ‘Nu we geen doel meer hebben en alleen maar vrijheid, …'. Je vraagt je af of dit in de pelgrimstocht is (dat is het) of in het ziekteproces? Immers; in het ziekteproces zou het ook niet misstaan. De vrijheid die de dood gaat bieden in de tijd die je nog hebt. Schokkend herkenbaar is de scheiding die volgt tussen hen die je bij je wenst en hen die je buitensluit. Je wilt het niet, maar het gebeurt. Of Hester, die vraagt hoe het met de kinderen is. Zelden vragen we aan partners of kinderen van kankerpatiënten hoe het met ze gaat. Doe het eens en schrik, of tranen, zijn het gevolg. Het gaat niet alleen om leven met kanker. Het gaat ook om samenleven met kanker. De partner vindt bijna altijd dat ze tekortschiet. Dat is niet zo, maar het gevoel gaat niet weg. Gaat nooit weg. Joke loopt de pelgrimstocht ter genezing van haar gebrek. Het gebrek dat ze zelf ervaart. En weer vraag je je als lezer af: is dit de pelgrimstocht, of is het het ziekteproces? ‘Soms moet je door een dikke schil heen om te weten of iets lekker is’. Inderdaad. Zo is het met liefde voor je partner. In de eerste jaren is alles makkelijk. En daarna begint het en merk je dat je bij elkaar past en nooit meer afscheid wilt nemen. Ook niet als het moet doordat de ander overlijdt. De ander zit in je, je leeft haar erbij. Dat is wat Joke doet. Portegies schreef een indrukwekkend boek, wellicht wat lang, maar het laat zich zeker lezen als een boek dat je even weglegt en de volgende dag weer oppakt. Voor diegenen die een dierbare hebben verloren en een gapende wond ervaren is ‘Dansen met Lucas’ een herkenbaar boek en werkt het verzachtend. Al lezende bedacht ik me dat ik de pijn die een dergelijk verlies met zich meebrengt, niet meer kwijt zou willen. Niet dat pijn fijn is, maar het dragen ervan voor een liefde, is wellicht het belangrijkste dat je voor je liefde wilt doen. Ze vraagt het niet, maar je geeft het.