De groei van de macht van de Europese natiestaten in de negentiende en twintigste eeuw verontrustte veel katholieken in Europa. Zij zetten zich in om de belangen van de kerk te verdedigen. Katholieke politici en journalisten mobiliseerden het middenveld om tegenwicht te bieden aan de staatsmacht. Hoe dat in zijn werk ging in Europa en Nederland legt de Vlaamse historicus Emiel Lamberts uit in dit essay. Vervolgens reflecteert bisschop Hans van den Hende op de betekenis van de archieven van maatschappelijke organisaties die in het KDC beschikbaar zijn. Zij weerspiegelen de tijdgeest van de actieve katholieke deelname aan het maatschappelijk leven. Henriette Hulsebosch, directeur van Kansfonds, beschrijft vervolgens hoe de katholieke filantropische traditie zich omvormde tot een beweging voor mensen in nood, die blijft putten uit de katholiek-sociale traditie. De bronnen van deze drie centrale aspecten van katholieke inzet in staat, kerk en maatschappij zijn terug te vinden in de collecties van het 50-jarige KDC. Emiel Lamberts is emeritus hoogleraar nieuwste geschiedenis aan de universiteit van Leuven. In 1974 nam hij het initiatief tot de oprichting van het Kadoc te Leuven, naar het voorbeeld van het toen vijfjarige KDC. Mgr. Hans van den Hende is sinds 2011 bisschop van Rotterdam en voorzitter van de Nederlandse bisschoppenconferentie. Henriette Hulsebosch is sedert 2007 directeur van Kansfonds, de opvolger van de Stichting Katholieke Noden (SKN) en Skanfonds.